Nedim Gürsel: όταν οι λογοτέχνες δικάζονται...

Ο Νεντίμ Γκιουρσέλ είναι ένας κοσμοπολίτης συγγραφέας, με όλη την υπόγεια οξυδέρκεια της τουρκικής καταγωγής του, καθώς και μια πνευματική προσωπικότητα που ξεχωρίζει ανάμεσα στη μετριότητα της κωνσταντινουπολίτικης ιντελιγκέντσιας >>> Εχουμε συναντηθεί κάποιες φορές με την αφορμή κάποιων δημοσιογραφικών-λογοτεχνικών επαφών σε Θεσσαλονίκη, Φρανκφούρτη, Κωνσταντινούπολη >>> Δικαίως αυτοαποκαλείται Γάλλος όταν διαπιστώνει ότι η τουρκική του ταυτότητα είναι υποδεέστερη της ευρωμεσογειακής του κουλτούρας, και συνακόλουθα της ταύτισης αισθητηρίων και απόψεων που έχει αναπτύξει ζώντας στην "καρδιά" της Δύσης >>> Δικάστηκε αλλά δεν καταδικάστηκε σήμερα από τουρκικό δικαστήριο με την κατηγορία της προσβολής των ηθών (όπως αυτή νοείται στη γειτονική κι εχθρική μας χώρα...) >>> Και παρακολουθώντας κανείς τα της δίκης, εδώ και καιρό, αναρωτιέται γιατί ο Νεντίμ Γκιουρσέλ πήγε στο δικάστηριο, δηλαδή δέχθηκε να γευτεί τη δοκιμασία, το ρίσκο για μια καταδίκη >>> Θυμάμαι που μου έλεγε, σε συνέντευξη που είχαμε κάνει, για τα γελαστά πρόσωπα των απλών λαϊκών ανθρώπων σε όποιο σημείο του μεσογειακού ορίζοντα έστρεφε το βλέμμα του, για την ίδια αίσθηση χαράς που ορίζει η "καλημέρα" στους περαστικούς από τις Ηράκλειες Στήλες έως τις ακτές της Αδριατικής, την ελληνική χερσόνησο, τα λιμάνια της Συρίας και της Αιγύπτου >>> Δεν έχει άδικο >>> Ο πολιτισμός της Μεσογείου συνεχώς απαρνιέται και λοιδορείται, ακόμη και από τους ίδιους τους φυσικούς φορείς του, στο πλαίσιο του δυτικισμού, ήτοι της αγγλοτραφούς και κατόπιν αμερικανικής κουλτούρας κατά τους τελευταίους 3-4 αιώνες >>> Ωστόσο, ο Νεντίμ, με καλή γνώση των ελληνοτουρκικών θεμάτων, όπως ευθέως και του δικτατορικού, ψευδεπίγραφα δημοκρατικού καθεστώτος της γείτονος Τουρκίας, βάζει νερό στο κρασί του μιλώντας για μια πατρίδα που αγαπάει αλλά αρνείται να ζει μαζί της >>> Τω όντι μέτριος συγγραφέας μυθιστορημάτων, γνωρίζει ότι η τέχνη του αρκεί για να ζει άνετα σε ένα μυθοποιημένο Παρίσι >>> Ετούτο θα αρκούσε >>> Η παρουσία του στα τουρκικά δικαστήρια εξηγείται, παρ' όλα ταύτα, ως μια ένδειξη αλτρουϊσμού, ίσως και δονκιχωτικής διάθεσης >>> Αρκετοί φίλοι του είναι αυτοεξόριστοι κάπου στην Ευρώπη, κάποιοι άλλοι "διασώζονται" λόγω της κοινωνικής και οικονομικής θέσης τους ανάμεσα στο ζαλισμένο κι αλαζονευόμενο πρόσφατα μεγαλοαστικό περιβάλλον της Κωνσταντινούπολης >>> Μετά τη δίκη, διαβάζω σε διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, πιστεύει πως με αυτή την αθώωσή του, τον "ντόρο" που έγινε στα ΜΜΕ του εξωτερικού, η πατρίδα του αποδεικνύεται πως απέχει πολύ από τα ευρωπαϊκά της διαπιστευτήρια >>> Οπως επίσης, ξέρει πολύ καλά ότι από την υπερπολυτελή περιοχή Ουλούς της Πόλης έως τις φτωχογειτονιές της ασιατικής πλευράς, το χάσμα είναι τεράστιο και ποτέ δεν θα συγκλίνει >>> Νόμπελ Λογοτεχνίας, όπως ο συμπατριώτης του Ορχάν Παμούκ, δεν θα λάβει ποτέ >>> Κάπου κάπου παραδέχεται, με άλλα λόγια και διατύπωση, την ατυχία να έχει κανείς μια πατρίδα...

Ονειδος ή παραφορά ποιητών;...

Η πρόσφατη ανακίνηση των "ποιητικών υδάτων" μπορεί να προσφέρει πολλές αφορμές αισιοδοξίας >>> ενίοτε όμως, κάποιος καχύποπτα σκεπτόμενος θα υποθέσει ότι δεν υπάρχει λόγος για τέτοιου λόγου σκέψεις >>> Τα νέα περιοδικά που ξεφυτρώνουν (επιτέλους!...), η διαδικτυακή έκφανση και προβολή του ποιητικού λόγου -με όρους ποιότητας και πιστότητας- που φαίνεται να ισορροπεί σταδιακά, η αύξηση της κυκλοφορίας νέων ποιητικών συλλογών (βλέπε και στατιστικά στοιχεία της Βιβλιονέτ στο http://www.e-poema.eu/), αλλά κυρίως η ανακίνηση των ποιητικών πραγμάτων από κριτικούς, "παράγοντες" ή και από τους ίδιους τους -κυρίως νεότερους- ποιητές, είναι εμφανώς δηλωτικά φαινόμενα για την αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος γύρω από τον χώρο που, σαφώς κι ευτυχώς, υπολείπεται της εμπορικής προβολής της σύγχρονης μυθιστοριογραφίας >>> Οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις (Διαδίκτυο, ηχητικό και ηλεκτρονικό βιβλίο, άμεσες εκτυπωτικές αναθέσεις σε σχετικές εταιρείες ανά τον κόσμο) συμβάλλουν στην ευδοκίμηση της ποίησης >>> Η ταχύτητα προώθησης ενός ποιήματος είναι ανάλογη της επίδρασης που άμεσα ασκεί ο ποιητικός λόγος -έστω κι αν στιγμιαία- σε ένα αναγνωστικό κοινό το οποίο δεν διαθέτει απαραιτήτως την υποδομή, την προδιάθεση ή και τη διάθεση να διαβάσει, να κατανοήσει, να απολαύσει την ανάγνωση ενός ποιήματος >>> Αλλο τόσο, mutatis mutandis, οι εύκολα δηλούντες "ποιητές" ή "κριτικοί ποίησης" ή "ρυθμιστές" του χώρου των ποιητών, βρίσκουν πλέον πεδίο πρόσφορο για τον ρόλο τους >>> Υποτίθεται ή ευαγγελίζονται, δηλαδή... >>> Γι' αυτό και δεν λείπουν τα τραγελαφικά φαινόμενα από κομψευόμενους "ηλεκτρονικούς ποιητές" (που συνήθως τα βάζουν εναντίον του λεγόμενου "συστήματος" ενώ, ολοφάνερα, θα ήθελαν οι ίδιοι να είναι κανονάρχες του λεγόμενου συστήματος) >>> από "αδιαμφισβήτητους" εκλεχθέντες σε διάφορες παγκόσμιες "ακαδημίες", "ινστιτούτα", "οργανώσεις" και λοιπούς φορείς, υποτίθεται, για την ποίηση και τους ποιητές >>> από διάφορους υποχθόνιους (ας πούμε) τύπους που κρίνουν και προκρίνουν ποιητές και έργα χρησιμοποιώντας το θράσος της άγνοιάς τους ή της ρουσφετολογικής τους ύπαρξης στα διάφορα κανάλια της σύγχρονης ελληνικής ποίησης >>> και, τέλος, από διάφορους φωνασκούντες εναντίον των "νέων εξελίξεων" (=άγνωστο το σημαινόμενο οπόταν προσπαθούν να δώσουν ερμηνείες επ' αυτού), οι οποίοι τρομάζουν στην ιδέα ότι η βαρετή, επαναλαμβανόμενη ποιητική παραγωγή τους ή, ακόμη χειρότερα, τα διάφορα έντυπα λογοτεχνικά περιοδικά που συντηρούν από εικοασετίας, θα χάσουν τα ηνία της νυσταλέας πραγματικότητας που εκείνοι δημιούργησαν αλλά πλέον εγκαταλείπεται από τους νεότερους και από τους ταλαντούχους που συνεχώς αναδύονται >>> Ολα ετούτα έχουν ενδιαφέρον με χιουμοριστικό πρόσημο >>> Αρκεί κάποιος να μην πάρει ολοσδιόλου σοβαρά τις διάφορες εκφάνσεις αυτής της κατάστασης >>> Αλλ' ούτε όμως να αφεθούν στην εκκόλαψή τους (γιατί κάποτε ανδρώνονται!...) >>> Ενας νέος και πολύ αξιόλογος ποιητής, μιλώντας με τον υπογράφοντα στο τηλέφωνο τις προάλλες, αναρωτήθηκε σε όλους τους τόνους για τα διάφορα "γαϊτανάκια" που εμφανίζονται πέριξ της νεότερης γενιάς ποιητών >>> Πράγματι, τι θα γίνει επιτέλους; Γιατί κάποιοι "καπελώνουν" αυτούς τους ανθρώπους, κάποιους τους παρασύρουν σε φαιδρές σχηματοποιήσεις, κάποιους τους πικραίνουν άκαιρα;... >>> Αν μη τι άλλο, κυρίες και κύριοι, όπως έλεγε φωνάζοντας πλέον ο ανωτέρω ποιητής, "αφήστε μας ήσυχους. Θέλουμε μόνον να γράφουμε ποίηση!...".

Χωρίς λόγια (ανάγνωση για έναν αναγνώστη)

Nicosia, primavera 2009 - foto di Silio D'Aprile

Τα μάτια ανακαλύπτουν συνεχώς νέες αποχρώσεις >>> Το ουράνιο τόξο δεν σβήνει ποτέ >>> Η βροχή στα τζάμια και το παιδικό γέλιο επαναλαμβάνοντας φθινόπωρα και μητρικές κουβέντες >>> "Είναι δύσκολο να νιώθεις ότι ο κοκκινωπός ορίζοντας του δειλινού δεν σου επιτρέπεται να τον αγγίξεις", λέει η φωνή δείχνοντας με τον δείκτη προς την αριστερή πλευρά του Πενταδάχτυλου >>> Οπως και οι νότες από μια όπερα σε μεσογειακό λιμάνι, σε μια εσχατιά του Νότου >>> ανάμεσα σε αδαείς για τη συγκίνηση από μουσική αλλά έμπειρους στη χρήση της ασχήμιας αυτού του τόπου >>> ανάμεσα σε καμπαρέ του '60 για ναυτικούς από τη Σιδώνα και το Κάιρο >>> ανάμεσα σε νέοπλουτους απόγονους ταπεινών χωρικών και νεοφερμένους καλλιτέχνες χωρίς παρόν >>> Κι όμως, εδώ γράφονται τα βήματα της αληθινής ομορφιάς >>> ένα γυναικείο πρόσωπο με πορτοκαλί απαλό φόρεμα απέναντι στο λαμπυρίζον δοτικό βλέμμα, ένα στήθος προτεταμένο αλλά με κρυφούς χτύπους τη διάρκεια της νύχτας, ένα συνεχές, διάφανο χάδι βαθύτερα... >>> Κανένα "Ριάλτο" στον προσωπικό χάρτη (από τα περίχωρα της Pisa και το βρόμικο λιμάνι του Trapani έως την Gallipoli και το Bari) δεν θα περιέχει τόσο νοητό άγγιγμα σάρκας και μελωδίας >>> ένα ποίημα, δηλαδή >>> ένα νοτισμένο βογγητό έως το ξημέρωμα, ένα πυκνό λογίδριο έρωτος κάτω από δέντρο γεμάτο πουλιά που τσίριζουν ξυπνώντας για τη νέα ημέρα, ένα κόμπιασμα θανατερό με γοερό κλάμα για την αλήθεια και το νόημά της >>> Και το βιβλίο θα ταξιδεύσει σε στόματα και μάτια, στην αφή και την όσφρηση, στη διάσταση που ξεπερνάει τα ειωθότα >>> Σ' αυτό που μερικοί ονειροπόλοι εκμυστηρεύονται μεταξύ τους, και κάποτε καταφέρνουν να βιώσουν ως πραγματικότητα >>> Οι τυχεροί...

Με νόμο και -με τι;- τάξη...

Είναι πρόβλημα η αποχή από τις ευρωεκλογές ή η τάση του φαινομένου επέκτασης της ακροδεξιάς στην ευρωπαϊκή οικογένεια; >>> Οι διαφορετικές εκτιμήσεις και οι κάθε λογής απόψεις που έχουν διατυπωθεί αυτές τις ημέρες, δηλώνουν την αμηχανία >>> Υπάρχει πολιτική διαφοροποίησης από την κατεστημένη; Είναι απτές οι εξαγγελίες, οι έστω ισχνές κι αδύναμες, της ευρωπαϊκής Αριστεράς; >>> Εάν στην Ιταλία και τη Γαλλία τα σοσιαλιστικά-αριστερά κόμματα διανύουν περίοδο παρατεταμένης σύγχυσης, στην Ελλάδα του αναδυόμενου Λ.Α.ΟΣ., του δόγματος "σκούπα" κοινή συναινέσει, των ηλεκτρονικομιντιακών μεντόρων και βεβαίως των απρόσβλητων πρωταγωνιστών και δευτεραγωνιστών του κάθε δημοσιοποιημένου οικονομικού σκανδάλου, όντως η επιλογή ψηφοδελτίου για τις κάλπες της περασμένης εβδομάδας μοιάζει φαιδρή >>> Οπως φαιδρή είναι η συνολική πολιτική που έχει ασκηθεί από δεκαετίες, κι αφορά ετούτη την αλλοπρόσαλλη κοινωνία: απουσία υποδομών, έλλειψη οράματος, προοπτικές >>> Στο ίδιο πνεύμα και η πολιτική για τη λαθρομετανάστευση >>> όπου η προτεταγμένη ψευδοελληνικότητα στηρίζεται όλο και περισσότερο από αδαείς και κίβδηλους >>> "Κλίνατε προς νέον εθνικισμόν" ως επίπτωση της ύφεσης; >>> (Για μία ακόμη φορά στην Ιστορία της ηπείρου αλλά με νέο ένδυμα...) >>> Μερικές ευρωπαϊκές εφημερίδες πάντως δεν διστάζουν να περιγράψουν το σενάριο δημιουργίας ενός μπλοκ εθνικιστών-μελών της νέας Ευρωβουλής >>> Κατά τ' άλλα, στα καθ' ημάς, συζητιέται ακόμη ο "τσαμπουκάς" ενός κάποιου ΚΚΕ, τα αίτια αποτυχίας του ΣΥΝ (ή του ΣΥΡΙΖΑ;), οι "ένοικοι" της "πολυκατοικίας", οι αποχρώσεις του "πράσινου ήλιου" στα μισόκλειστα μάτια...

Αρης Βελουχιώτης, ο αρχηγός των ατάκτων

Ετσι, λόγω εκλογών εντός 2009...

Βίντεο: http://www.youtube.com/watch?v=AsxCct4PnO0

Κι ένα παλιό ποίημα για τις ομάδες του ΕΛΑΣ (ειδικά για τον Παναγιώτη "Κλεομένη" Ρούβαλη), στην Αιγιάλεια: http://vassilisrouvalis.blogspot.com/2006/07/blog-post_24.html